Een korte geschiedenis van sampling

Sampling: waar komt deze kunstvorm vandaan? Hoe heeft het zich ontwikkeld en welke gebeurtenissen hebben het gemaakt tot wat het nu is? Is het samplen van het werk van iemand anders een ethische praktijk? We zullen al deze punten hier bespreken…

Jazzman’s Inside Joke (begin 1900)

In het begin van de 20e eeuw, in New Orleans en daarbuiten, hebben jazzmuzikanten voor hun live optredens kleine stukjes melodieën, hooks, licks of progressies van de composities van hun collega’s “gesampled”. Dit gebeurde natuurlijk uit respect en bewondering voor de componist als een soort hommage. Dit soort ‘lenen’ van stukjes muziek werd een populaire praktijk en een soort “intern grapje” tussen de muzikanten. Het was een “publiekstrekker” en voegde meer plezier toe aan live jazzevenementen.

Musique Concrète (1940)

Onder de leiding van de Franse componist Pierre Schaeffer leek dit muziekgenre meer op geluidskunst of “een studie van het geluid”, hij gebruikte vooraf opgenomen samples die vervolgens werden gemanipuleerd (gelooped, gepitch-shift, versneld of vertraagd, hergebruikt, enz.). Dit werd mogelijk gemaakt door de uitvinding van de taperecorder, die vrijwel iedereen de vrije hand gaf om opgenomen geluiden te manipuleren en als uitdrukkingsmiddel te gebruiken. Een zeer belangrijke stap in de geschiedenis van sampling…

De Chamberlin (1949-56)

Dit instrument, uitgevonden en ontwikkeld door Harry Chamberlin, was de voorloper van de bekendere Mellotron. Het was een elektromechanisch keyboard dat tape-loops van veel verschillende vooraf opgenomen instrumenten teweegbracht. Als gevolg van hoge productiekosten was er maar een zeer beperkt aantal van gemaakt. Tegenwoordig zijn het zeldzame verzamelobjecten en een mooie cent waard. Bekijk deze demo::

De Mellotron (1960-70s)

In 1962 besloot investeerder Bill Fransen de productie van de Chamberlin naar een hoger niveau te tillen. Hij stuurde twee stuks naar het Verenigd Koninkrijk, waar hij voor massaproductie een deal sloot met Bradmatic, Ltd. (later Streetly Electronics) onder een nieuwe naam: Mellotron. Dit evolueerde later naar de Mellotron M400 en in 2007 de M4000. Een digitale versie genaamd de M4000D, met gedigitaliseerde tapeloops, is beschikbaar in onze webshop.

Bekijk deze video voor een diepgaand onderzoek naar hoe de Mellotron M400 werkt:

Hip Hop (jaren 70 & 80)

Dj’s uit South-Bronx (NYC) kozen voor een totaal andere aanpak als het om sampling ging. In plaats van geïsoleerde samples, gebruikten ze hun samples live met vaardige vinyl manipulatie. Dit heeft een revolutie teweeggebracht in de Hiphopstijl en -cultuur. De breakende beats werden vaak gesampled en gelooped, omdat ze een belangrijke basis vormden voor rappen en dansen. Deze video belicht talloze op samples gebaseerde liedjes die uit dit revolutionaire fenomeen voortkwamen…

De Eerste Studio Digital Samplers (1970 & ’80s)

In 1976 werd de eerste monofone digitale sampler, genoemd de Computer Music Melodian, uitgevonden door Harry Mendel. Het werd al snel door Stevie Wonder gekocht en gebruikt op zijn 1979 album “Journey Through The Secret Life of Plants”. In 1979 werd de Fairlight CMI (afkorting van Computer Musical Instrument ) uitgevonden door Peter Fogel en Kim Ryrie. Deze machine was zijn tijd ver vooruit omdat het niet alleen polyfonisch was, maar ook omdat het een digitale synthesizer en een digital audio workstation (DAW) ingebouwd in één apparaat was. Het bevatte ook een “touchscreen” dat met een lichtpen werd bediend. Het werd gekocht door de grootste sterren van de jaren ’70 en ’80 (niet betaalbaar voor de gemiddelde muzikant) en was het begin van de kenmerkende jaren ’80 geluid dat we allemaal kennen.

Draagbare Digital Samplers (jaren 80 tot heden)

Draagbare digitale samplers werden uitgevonden in de jaren ‘80 en deze (r)evolutionaire stap verhoogde de toegankelijkheid van sampling aanzienlijk. Wat ooit gespecialiseerde, bekwame handen of zware machines vereiste, was nu verkrijgbaar in de vorm van een (relatief betaalbare) compacte doos, soms bevestigd aan een keyboard controller. Dit veroorzaakte een wereldwijd boem in de productie van elektronische en op samples gebaseerde muziek. De samplers uit de Akai MPC-serie (met name de MPC60 ) en de E-MU SP-1200 speelden een belangrijke rol bij de productie van talloze Hiphop-platen, waardoor muzikanten en producers zonder een studio volledige nummers kunnen maken. Een van de eerste professionele digitale samplers was de Akai S-900. Hier is de originele (en hilarische) VHS-video van de gebruikershandleiding van de S-900:

Inbreuk op auteursrecht?

Veel debatten en rechtszaken over auteursrecht zijn uit de explosieve toename van sampling in de jaren ‘80 en ‘90 voortgekomen. Een van de beroemdste gevallen was van het nummer Bittersweet Symfony van The Verve waarin ze een orkestmelodie samplede uit het Rolling Stones nummer The Last Time. De sample kwam niet eens uit de studioversie van het nummer, maar eerder van een obscure orkestrale herinterpretatie gecomponeerd door het Andrew Oldham Orchestra. Het verhaal wordt nog rommeliger als we het nummer This May Be The Last Time van The Staple Singers luisteren, een traditioneel nummer dat The Last Time inspireerde en 8 jaar eerder werd opgenomen. Ze werden niet in de credits vermeld en kregen ook geen cent in royalty’s. Uiteindelijk heeft Allen Klein de manager van de Rolling Stones, 100% in royalty’s voor de Stones kunnen krijgen en The Verve niets voor hun kunstwerk. Het volledige verhaal wordt uitgelegd in deze video…

Sampling Tegenwoordig

We hebben een lange weg afgelegd in de wereld van sampling. Technologie heeft de process zeker een stuk eenvoudiger gemaakt, maar heeft ook de lat veel hoger gelegd als het gaat om creativiteit en innovatie. De mogelijkheden zijn eindeloos en evolueren voortdurend, terwijl de populariteit van sampling constant toeneemt: de meerderheid van commercieel succesvolle popliedjes bevat tegenwoordig samples (met rechten die voor flinke bedragen zijn gekocht).

De samplers van vandaag kunnen worden aangesloten en/of bediend met laptops en smartphones (sommige zijn strikt software/DAW- gebaseerd) en zullen doorgaan creativiteit naar nieuwe horizonten te voeren. Wat spannend!!

Toon alle blogs door Larry